“Reality-tv breekt mensen — en wij kijken toe”

 

Deze blog is door mijn partner geschreven. Hij is de eerste gastblogger van wie ik een blog op deze blog plaats. Ik ben het helemaal met hem eens en ik hoop dat hij nog meer blogs gaat schrijven voor deze blog, want hij is een hele goede waarnemer en weet alles goed te verwoorden.

Door T

Reality-tv is niet meer wat het ooit was. Waar het begon als een inkijkje in menselijke relaties, is het nu verworden tot een podium voor publieke afrekening. Deelnemers worden niet alleen beoordeeld door een reflectiepanel — wat op zich nog verdedigbaar is — maar vooral door een publiek dat zich gedraagt alsof het moreel eigenaar is van hun levensverhaal. En dat is een gevaarlijke ontwikkeling.

Wat mij het meest stoort, is de manier waarop deelnemers worden aangemoedigd om persoonlijke socialmedia-accounts aan te maken. Dat lijkt een vrije keuze, maar is in werkelijkheid een vooropgezet doel van de makers. Het vergroot de zichtbaarheid, ja — maar ook de kwetsbaarheid. In plaats van bescherming krijgen deelnemers een stortvloed aan meningen, memes en oordelen over zich heen. En die zijn zelden mild.

De samenleving kijkt toe, lacht, oordeelt — maar vraagt zich zelden af wat dit met mensen doet. Alsof deelnemers geen echte mensen zijn, maar personages in een fictief script. Alsof fouten niet mogen bestaan. De schade is reëel: emotioneel, sociaal, soms zelfs professioneel. Toch blijft de kritiek uit. We lijken te zijn vergeten dat empathie een fundament is van beschaving.

Zelfontwikkeling onder publieke druk is geen groei — het is overleven. Deelnemers trekken zich terug, sluiten zich af, en proberen in stilte te herstellen. Dat is geen heling, dat is schadebeperking. En alsof dat nog niet genoeg is, brengen ze elkaar ook onderling schade toe. Jaloezie, manipulatie, uitsluiting — het wordt gefaciliteerd door het format, en verkocht als “authenticiteit”.

Het is tijd voor een ethische herziening van dit genre. Reality-tv moet niet alleen vermaken, maar ook verantwoordelijkheid nemen. Geen verplichte socialmedia-accounts. Geen publieke veroordeling vermomd als betrokkenheid. Geen formats die mensen breken om kijkcijfers te scoren.

Sensatie zonder empathie is geen entertainment. Het is exploitatie. En zolang we dat blijven negeren, zijn we als samenleving medeplichtig.



Over de auteur:
T is een maatschappelijk betrokken denker met een scherpe blik op media, ethiek en menselijke waardigheid. In deze column pleit hij voor een herwaardering van empathie in een tijdperk van publieke sensatiezucht.